Opinie - Er is plaats voor vijf Uplaces
Tientallen politici en experten drumden gisteren samen in het Vlaams parlement voor een nieuwe hoorzitting over Uplace en de mogelijke gevolgen ervan. Cijfers vlogen heen en weer, net zoals een resem welluidende quotes. Maar misschien was een tripje naar Liverpool of Londen - of zelfs naar Wijnegem - minstens even zinvol geweest. Er zijn intussen binnen- en buitenlandse voorbeelden genoeg die perfect aantonen dat er in ons land niet één Uplace maar nog vijf Uplaces kunnen bijkomen. Enige voorwaarde: ze mogen niet “Uplace” heten.
Het was voorspelbaar en het is ook uitgekomen. De hoorzitting over Uplace is een politiek schouwspel geworden, waarbij nog maar eens duidelijk werd dat Uplace geen economisch project meer is, maar een politiek symbooldossier. Spijtig, want zowel voorbeelden in eigen land als in het buitenland tonen aan dat we niet zomaar “nee” mogen zeggen tegen nieuwe shopping- of winkelcentra.
Puur feitelijk is er in ons land niet plaats voor één Uplace, maar voor vijf Uplaces. De regio waar het veelbesproken Uplace-complex vandaag gepland is, heeft minstens ruimte voor nog één nieuw shoppingcentrum. Is het niet Uplace of Neo, dan springt er vroeg of laat wel een andere ondernemer in het gat. Maar ook aan onze Kust is er nog ruimte. Net zoals in de buurt van Brugge. En in Namen en in Charleroi.
Gemiddeld genomen telt Europa 275 m2 shoppingcentra per duizend inwoners. In België is dat 135 m2 per duizend inwoners. Als we daar de oppervlakte van Uplace zouden bijtellen, komen we aan zo’n 141 m2. In theorie zouden we dus nog wel wat commerciële winkelruimte moeten aankunnen. Maar moeten we dan echt alles volbouwen tot we aan dat Europees gemiddelde zitten? Nee, laat het een kwestie van vraag en aanbod zijn.
Maar niet alleen de consument moet genoeg kunnen en willen uitgeven, minstens even doorslaggevend is de politieke “goodwill”. Of waarom wekt Neo, een gepland shoppingcentrum op bijna wandelafstand van de oude Renault-Vilvoorde site, een pak minder weerstand op dan Uplace? In elk geval, hoorzittingen zoals die van vandaag zijn alleen maar nuttig als er ook de wil is om samen naar oplossingen te zoeken.
Wijnegem Shopping Center kan daarbij als best practice gelden. De Antwerpse binnenstad is er, ondanks de aanwezigheid van het voorlopig grootste shoppingcentrum van ons land, zeker niet op achteruitgegaan. Reden: politieke goodwill om vooruit te gaan bij politici van diverse pluimage. Eenzelfde geldt voor de mobiliteit: in de jaren ‘90 ging negen op de tien bezoekers met de wagen naar Wijnegem, vandaag zijn dat dankzij de nodige maatregelen nog maar zeven op de tien bezoekers.
Een beetje goede wil, daar komt het dus op neer. In Liverpool, meer bepaald in de rand van de stad, werd zo in 2000 het idee geopperd om een shoppingcomplex à la Uplace te bouwen. De gelijkenis is frappant. De plannen voor het complex waren alleen twee keer zo groot. In 2004 ging echter al de eerste spade in de grond en in 2008 was Liverpool niet meer de 13e populairste stad van Groot-Brittannië maar de derde. Bovendien had de werkgelegenheid er een serieuze boost gekregen, net zoals de stadsinkomsten omhoog waren gegaan.
In Londen maakten ze een aantal jaren geleden een gelijkaardige oefening als in Liverpool. In een verpauperde buurt werd een nieuw stadsdeel gecreëerd: Westfield, een beleveniscentrum met zo’n 120.000 m2 retail, een eigen tramlijn, een eigen afrit, enz. Zowel Londen als Liverpool zijn een stuk groter dan de doorsnee Belgische stad, maar toch kon er op korte termijn een complex à la Uplace - maar dan nog groter - neergezet worden. Feit is in elk geval dat de politieke discussie er nooit zo hard gewoed heeft als bij ons. Het is er nog altijd aanschuiven in de file, maar er is meer werkgelegenheid en langzaam maar zeker profiteren ook de binnensteden mee van het hele verhaal.
Terwijl in eigen land de discussie over het toekomstige shoppingcomplex blijft aanhouden, keek Europa vorige week met grote ogen naar de shoppingcentra die we vandaag al in ons land kennen. In het wereldje van de shoppingcentra werden namelijk de Europese Oscars uitgereikt. Wijnegem Shopping Center kaapte er één van de belangrijkste awards weg. We moeten er dus toch wel iets van afweten, denk ik dan? Als men wil weten hoe je winkelbelevenis creëert, hoe je zo’n shoppingcentrum het best aanpakt, dan kijkt het “wereldje” effectief geregeld richting België. Alleen lijken we het zelf niet altijd in te zien.
Of je nu voor of tegen Uplace bent, zowel voorbeelden in binnen- als buitenland tonen aan dat er in ons land nog mogelijkheden genoeg zijn voor winkelcentra en economische groei. De vraag of het kan of niet, is daarmee opgelost. Het enige dat ons nu te doen staat, is voorbij het symbooldossier kijken en met frisse goesting naar oplossingen zoeken. Zullen we dat eerst doen vooraleer een nieuwe hoorzitting te organiseren?
Axel Ceusters is manager bij Group Hugo Ceusters-SCMS
Deze opinie verscheen op 11 juni 2015 op deredactie.be: http://bit.ly/1FUqggR